Airai/Demircili Limanı- Sığacık Körfezi

Demircili Koyu - Korykos (Kıran) Dağı'nın kuzeyinde, her iki yanı koylarla çevrelenmiş küçük ve çok güzel bir yarımada üzerinde, İ.Ö. 8. yüzyılın sonlarından beri iskan edilmiş olan antik AİRAİ/AERAE

kenti yer almakta.
Bugün Sığacık adını taşıyan büyük körfez, Korykos (Kıran) Dağı'nın hemen doğusundadır. Bu dağın kuzeyinde Teos'a ait son kasaba durumundaki, küçük fakat en azından İ. Ö. 8. yüzyılın sonlarından beri iskan edilmiş Airai (Demircili/Ada) yer alıyordu. Thoukydides (VIII 18-19) ve Strabon'da (644) Erai adıyla anılan bu küçük kasaba bir yarımada üzerine kurulmuştu ve iki doğal limana sahipti.

TEOS/Sığacık antik kentinin territoriumu yani etki alanında bulunan AİRAİ'den kalanlar az, oraya buraya savrulmuş mimari ögeler, kıyısında liman ve iskele kalıntıları var. Ancak AİRAİ'de bilimsel bir kazı çalışması yapılmadığını da belirtmek gerek.
Airai adı, Anadolu'lu bir adın Hellen ağzına uydurulup değiştirilmiş bir biçimi de olabilir. Aira sözcüğü eski Hellen dilinde hem demircinin çekicini hem de Karamık dediğimiz bitkiyi anlatır. (Prof:Bilge UMAR . Ionia sayfa:90) Airai denizden az içerideki Demircili köyünün güney yakınında bulunur. Demircili'ye karadan gidersek, Urla üzerinden geçmeliyiz. Urla üzerinden güneybatıya uzanan bir yol, 5. kmden sonra ikiye ayrılır, güneybatıya doğru gidilince kısa bir süre sonra Yağcılar köyüne varılır, sola saparak güney doğrultusunda yolu sürdürüldüğünde 5km. sonra DEMİRCİLİ Köyüne varılır. 2km gittiğinizde de deniz kıyısına ve AİRAİ 'nin bulunduğu güpgüzel yarımadaya, akvaryumu andıran lacivert denize ve kumsallara varırsınız. Bu yüksek yarımadaya yöre halkı Ada der. Kentin ilkçağ tarihçesi ile ilgili bilgimiz az olsa da, Atina yandaşları ile Sparta'lılar arasında bir savaşım döneminden bahsi, AİRAİ'nin de Atina bağımlıları arasında kalmışken, KHİOS/SAKIZ adası donanmasının desteğiyle ATİNA'ya başkaldırdığını yöreyi iyi bilen Tarihçi THOUKYDİDES'ten öğrenmekteyiz. Kentteki kalıntılar bir çok kıyı kentinin başına geldiği üzere, başka yerlerde ve civardaki yapılarda kullanılmak için çalınmış ve götürülmüştür. AİRAİ kentinin yeri bize çok etkili bir peyzaj sunar, görülmeye değerdir. Nekropolis kıstağın karaya bağlandığı yerden biraz yukarıdadır. Kaçak kazılarla açılmış mezarların KLAZOMENAİ türü lahitlere benzediği söylenebilir.




Fotografların bir bölümü için Sevgili Araştırmacı arkadaşım ALİ RIZA AVCAN'a çok teşekkür ediyorum.
                                 AİRAİ  Kalıntıları

Demircili Köyü

Adramytteion/Ören- Yılanlı Tepe

ADRAMYTTEİON/ÖREN/KARATAŞ yerleşmesiyle ilişkili olan diğer bir yükselti Yılanlı Tepe’dir. Yılanlı Tepe, Ören’in hemen arka tarafında, Ören ile Burhaniye kent merkezi arasında, kalan bir yükseltidir. Bir kült merkezi olduğu izlenimini vermektedir.
Ören yerleşmesi yanı başında bulunan YILANLI Tepe günümüzde çok ağır bir tahribat göstermekteyse de tepenin bir köşesinde kayaya oyulmuş hazneler ve tahrip edilmiş olması sebebiyle zorlukla fark edilen bir altar düzenlemesinin izleri sçilebilmekte olup, 2002 yılında yapılan yüzey araştırması esnasında Roma Dönemi keramik parçalarıyla birlikte bir kandil sapına rastlanmış olması dikkat çekicidir. Prof. Dr. ENGİN BEKSAÇ Tarihin Işığında Burhaniye S:31.
Ören Mahallesi’nin kuzeydoğusunda yer alan Yılanlı tepe ilginç bir kült yeri özelliği taşımaktadır. Tepenin doğu-güneydoğu yönüne bakan kesimi üzerinde kayaya oyma üç dikdörtgen hazne, bunların hemen alt tarafında çeşitli kaya düzenlemeleri yapılmış set ve altında doğu-güneydoğuya bakan oyma duvarlar yer alır. Kaya düzenlemeleri yapılmış kesimde pişmiş toprak kandil parçalarına rastlanılmıştır. Kaya düzenlemeleri ve kandil parçaları, tepenin kaya kültleriyle bağıntılı bir kült yeri olduğuna işaret etmektedir.
Adramytteion’un ayrılmaz bir parçası olan Yılanlı Tepe ve buluntuları, kentin kuruluşunun
oldukça eskiye dayandığını göstermektedir.Ayrıca tüm yüzeyi de Roma çanak çömlek parçaları ile doludur.

Adramytteion/Burhaniye/Kaya Sunakları-5 Hisarköy

Hisar Köyü
      Burhaniye’ye 6 km uzaklıkta ve kentin güneybatısında, yüksek bir tepenin dibinde kurulmuş bir çağdaş köydür.   Kıyı düzlüklerinin gerisinde ve yükseltiler arasında olup Karınca Deresi (Antik OLLİOS) ile ilintili bir konumdadır.
        Hisar köyü, antik çağda Bergama’dan körfeze doğru gelen bir yolun üzerinde bir yerde kuruludur.  Köyde rastlanan sütun parçaları, düzenli ve düz yolları, buranın  Orta çağ yerleşimi olduğunu belli etmektedir.



           Köyün eski adı “Assar” dı. Köyün yanıbaşında yükselen  Hisar Tepe’ye “Assar Tepe”’de denilmektedir. Tepenin üst kesiminde  bir kaleye ait çok az kalmış burç ve duvar parçaları günümüze ulaşabilmiştir. Kale yüzeyinde görülen  Demir Çağ ve  bol miktarda  Roma-Bizans dönemine ait  çanak çömlek parçaları  buranın  eskiden beri kullanıldığını göstermektedir. Kale içinde  tamir görmüş  bir sarnıç ta vardır. Sur kalıntıları ve sarnıç Bizans dönemine tarihlenmektedir. Hisar  Tepe  Kalesi Bergama’dan  Adramytteion’a gelen yol üzerinde  kurulmuş bir Orta Çağ kalesiydi[129].
        



Hisar Köy Altarı. Hisar Köy’ün bitişiğinde yükselen tepede, Orta Çağ’a tarihlenen bir kalenin sur kalıntıları vardır. Kalenin orta kesiminde kalan tepenin zirvesinde doğal kayaya oyulmuş basamaklar ve batı yöne bakan iki sunak (altar) yer alır.
Zirvedeki kaya kütlesinin kuzey tarafında sarnıç benzeri oluşum ve onun gizlediği bir mağara, tepedeki kültsel oluşumu tamamlamakta.
Kaynaklar: Prof. Dr. Engin BEKSAÇ'ın Edremit Körfezi çevresi araştırma raporları-Kültür Bakanlığı...

 

Adramytteion/Burhaniye/Kaya Sunakları-4 Kuyumcu Kaplan Sivrisi Akropolü (Trarion)

Burhaniye’nin güneyinde, ilçe sınırlarına yakın yüksek kesimlerde  kalan bölgede Kuyumcu Köyü’ndeki Kaplan Sivrisi ve Kırtık Köyü’ndeki  Ballıktaş ile dikkat çekicidir. Bunlar, kültistik özellikleri yanında, iç bölgelerde yer alan taş ve maden ocakları ile ulaşım yollarını  denetleyen yerleşmelere işaret etmektedir. Bölge  Roma Dönemi’nde yoğunluk gösteren  yerleşmelere sahip gibidir.
Edremit Körfezi ve çevresinde yüzey araştırmaları ve Kazıları gerçekleştiren yöreyi en iyi bilen bilim insanı Prof. Dr. ENGİN BEKSAÇ Kuyumcu köyü ve çevresindeki Kaplan Sivrisi Akropolü'nün Amasya'lı tarihçi STRABON'un Geographika'sında değindiği TRARİON antik kenti olduğunu belirtmektedir. TRARİON bazı kaynaklara ve göre Kozak Yaylası'nda Yukarıbey Köyü'ndeki kalıntılar alanına lokalize ediliyordu, böylece bu yerle ilgili yer tesbiti bilgisi de değişmiştir.

 

Burhaniye-Ören Turizm, Kültür ve Sanat Festivali'nde Arkeoloji Paneli

Festivalde bu sene konuşmacı olarak ERKMEN SENAN , Edremit Körfezi'nin Arkeolojisi, Antik kentler, Kültürü ve Turizmi  konulu bir panelde  yer aldı. Panelde ayrıca Kaya Sunakları'nın önemi başlığında bölgede yıllardır yüzey araştırması ve kazılar yapan bir bilim adamı Prof. Dr. ENGİN BEKSAÇ, Yrd. Doç DR. HÜSEYİN AKILLI ;ise Arkeolojik koruma çalışmalarında Restorasyonun önemi'ni anlattı.
22. Burhaniye-Ören Turizm Kültür ve Sanat Festivali 7, 8, 9, 10 Temmuz 2011 

Kyon/Paliapolis-Bellibol/Çamyayla

Kyon, Muğla’nın Yatağan ilçesi Kavaklıdere bucağına bağlı Bellibal köyündedir (Çamyayla).

Kyon , Hellen dilinde “Köpek Mezarı” anlamında olsa da yine kesinlikle Anadolu Dillerinden bir isimle karşı karşıyayız..  Bizans döneminde ise burası “Paliapolis” olarak biliniyordu. Strabon ve Byzantionlu Stephanos’un yalnızca ismini vermekle yetindiği bu kent ile ilgili bilgi pek yoktur. Kentte bilimsel kazı da  yapılmamıştır.

Roma döneminde sikke basmışlardır.  Kyon antik kentinden günümüze yalnızca Roma dönemine ait tiyatronun basamakları kalmıştır.  Onun yanı sıra Bellibal köyü’nün içerisinde Roma çağına ait bazı mimari parçalar ile sunak kalıntıları gelebilmiştir.

Anadolu'da kayıp ve yerleri tartışmalı Antik kentler.

LENTİANA: Mysia'da bir kent. Yeri tartışmalı. Gönen Alaattin Köyü?, Babayaka Köyü?, Gönen, Alacaoluk Kalesi? ZELEİA/Sarıköy yakınında Dereköy?
İOLLA: ADRAMYTTEİON yakınlarında bir MYSİA kenti. Seçenekler, Fuğla Tepe, Hisarköy, Ören'deki Çoruk?
KYTONİON: Mysia, Kuzey Aiolis arasında kent, Ayvalık Tırfıllar? Gömeç? Burhaniye, Kuyumcu? Xenophon'da geçiyor.
KİLLA: İda eteğindeki Zeytinli? Ören'deki Çoruk?
LYRNESSOS: Havran Büyükdere'de olduğunu Stauber vurguluyor. ?
NOTİON: Boztepe'de bir yerleşim.?
SARDESSOS:Zeus Sardessos tapınağı ile ilgili bir kent, Toros ya da Mysia? (Stephanos Byzantios)
THYMBRİA: Bafa batısında yer alan MYOUS/Afşartepe yakınlarında, kutsal AAROS mağarasının bulunduğu kent?
ABBASSOS: Pyrygia'da AMORİUM batı yakınlarında yer aldığı düşünülüyor.?THYMBRİON:Pyrygia'da bir Midas kaynaklı şehir, Xenophon Anabasis'te değiniyor. Yeri bilinmiyor?
AKKİLAİON:Pyrygia 'da Porsuk Çayı vadisindeki MİDAİON(Karahöyük) ile GERMA (Biçer)arasında yer aldığı söylenen kent?
OLENOS: Ptolemaios değiniyor, Galtia kenti, ANKYRA batısında Tektosag'ların ülkesindeydi, henüz bir iz yok?
THEMİSSOS: Karia kenti. Yeri bilinmiyor?
OLYMPOKOME: Hoyran Gölü'nün kuzeyinde, Pisidia kenti, Sultan Dağı eteklerinde?
MOGARİSSOS:Kappadokia kenti Kayseri doğusunda, Katanoia'da KOMANA yakınında?
PAİSOS:Troas kenti, Lampsakos/Lapseki ve Parion yakınlarında
TYMNESSOS: Karia kenti. ?
THYBRARA: Lydia kenti, SARDES ve HPAKTOLOS Çayı yakınında, kesin yeri bilinmiyor. ?
MYSOTİMOLOS:Tmolos civarında bir Lydi kenti?
LARİSA: Lydia'da saptanamayan bir kent.?
APOLLONOS HİERON: Lydia'da bir kent. Bozalan?
TOLOKAİSERİS: Kastros ovasının batısında Lydia'da bir yerleşim. Çatal? (TOLOİ/TOLOKOME)
PERMİNONDEİS: Pisidia kuzeyinde bir kent.?
AKONAİ: Bithynia bölgesinde HEREKLEİA' nın doğusunda olduğu sanılıyor. Alaplı?
PETENİSSOS:Kuzayda Sangarios, batıda AMORİUM ve doğuda LYKAONİA bölgesi arasındaki şehrin kesin yeri bilinmiyor. ?
THYBARNA: Lydia bölgesindeki şehrin SARDES yakınlarında olabileceği söyleniyor. ?
KANZARES: Bithynia'daki Kandıra?
CHOGAE: Bithynia'daki Selimiye?
TATAOUİON: Bithynia'daki Gölpazarı ?
DADASTANA: Bithynia'daki Karahisar?
AİGİROİSSA: Aioliste bir kent?
ITALE: Aiolis'te bir yerleşim?
POSİDEİA:Aiolis'te bir yerleşim?
PARPARON/PERİNE: Aiolis'te bir yerleşim? Mysia'daki PERPERENE?
AKHİLLEİON: Ionia ve Maiandros deltasında Priene yakınlarında küçük bir liman kasabası?
PYRRHA:Latmos/Bafa Gölü kıyısında bir küçük kasaba?
PARPARİOTAİ: THASTHARA ile beraber anılan AMYZON antik kenti yakınındaki bir KARİA  yerleşimi.?
MAİANDROPOLİS:Söke yakınlarında kurulu olduğu düşünülen bir yerleşim. ?
EUTHENA:Altın sivrisi.?  Bir Karia kenti.
AMNİSTOS: Karia'da tartışmalı bir yerleşim. Söğüt?
PASANDA:Gökbel? Karia'da KAUNOS yakınlarında bir yer, diğer ismi SASANDA...
KALYNDA:Karia'da bir yerleşim, Kozpınar ?
TREBENDAİ: Lykia'da MYRA yakınlarında bir antik kent?
IDYROS: Lykia'da bir antik yerleşim,  Kemer?
TALBONDA: = TYMANDOS (Pisidia'da Yassıören/Viran) ?
KODROULA: Pisidia kenti, Çay kenarı, Yazıpınar?
OROKENDA: Side çevresinde bir Pamphylia kenti ?
MANAUA:Manavgat olarak yaşayan ama lokalize edilmeyen Pamphylia yerleşimi?
TALMENİA: Pampyhlia'da bir kasaba?
TZARİTZANE: Pamphylia'da bir kasaba?
KYRARA: Diger adı HYDRELA/KARURA, Phrygia kenti. Yeri açık değil. .?
ERİZA: Phrygia kenti, Dereköy?
LAKERİON: Phrygia kenti, Dazkırı?
PEPOUZA: Bidez, Uşak, Karahallı ilçesindeki Karayakuplu köyü?
SİOKHARAKS: Phrygia kenti. ?





Yenileri de eklenecek.