Assos/Behramkale-Batı Kilisesi

Batı Kilisesi: 
Agoranın güneyinde, tiyatro ile aynı terastaki kilise, Batı Kilisesi olarak adlandırılmıştır. Kilise, Clarke ve Bacon tarafından açığa çıkartılır. Mozaik deseni ve planı çizilen Batı Kilisesi, kısa bir yazı ile tanıtılır. 1990 yılında yeniden temizlenen kilise üç nefli ve yarım daire formlu apsislidir. Son yapılan kazılarda iki mekânlı narteks bölümü açığa çıkartılmıştır. Narteks ile önündeki odalar, payandalar ile bölünmüştür. Payanda üzerindeki mermer kaplama plakalar in situ olarak korunmuştur. Nartekse girişi sağlayan orta eksendeki kapının eşiği, yerinde durmaktadır. Narteks kapısının tam karşısındaki naosun girişi, daha sonraki bir dönemde duvarla kapatılmıştır. Narteks’in zemini, dörtgen mermer plakalar ve korkuluk levhası ile kaplanmıştır. Korkuluk levhası, baklava dilimi şeklinde kesilip; içlerine değişik renkli mermer parçaları yerleştirilerek, opus sectile görünümü elde edilmiştir. Kilisenin ana mekânı, iki sıra sütunla üç nefe ayrılmıştır. Kuzeydeki nefin zemini taş plaklarla kaplı olup, arkasındaki duvar düzenli bir şeklilde kemerli nişlerle bölünmüştür. Büyük bir olasılıkla bu bölüm, Roma Çağı’na ait olmalıdır. Kuzeydeki yan nefin zemini, naosun zemininden daha yüksektir. Güneydeki yan nef daha dar ve naos zemininden daha da aşağı seviyededir. Eğimli arazide kot farklarını gidermek için, kademeli dolgu yapılmıştır. Farklı seviyedeki mekânların duvarlarında kullanılan büyük taş blokları ve yerde yatan sütun tamburları, hiç şüphesiz Roma Çağı yapılarına aittir. Yan neflerin zemininde yatan sütunlar, mermer ve andezittir. Mermer sütunlardan biri üzerinde, haç bezemesi vardır. Kemer taşlarının büyük bir kısmı, kilisenin içerisinde ele geçmiştir. Kilisenin inşasında, andezit ve mermer devşirme parçalar kullanılmıştır. Dıştan yarım daire şeklindeki apsis duvarı içinde, bir sıra halindeki, düzgün dikdörtgen blok taşlar göze çarpmaktadır. Apsisin iç kısmı, dış kısmın aksine moloz taş ile örülmüştür.Naos ve bemanın zemini, yazıtlı mozaiklerle kaplanmıştır. 1990’lı yıllarda yeniden açığa çıkartılan bemadaki mozaiğin yazıtlı bölümü, tahrip olmuştur. Mozaik; asma, örgü ve volüt motiflerinden oluşan bir kenar bordürü ile çevrilmiştir. Mozaiğin üzeri; farklı büyüklüklerde simetrik dörtgen alanlar, eşkenar dörtgen, çiçek, örgü ve kuşlar ile süslenmiştir. İki satırlık yazıta göre; mozaik, “Alypios” tarafından yaptırılmıştır. Madalyon ve eşkenar dörtgenden oluşan motif, bema ve naos mozaiklerini birbirine bağlamaktadır. Naosun batısındaki ikinci yazıta göre; mozaiği yaptıran, Satarnilos’tur. Naosdaki mozaik, sadece sekizgen madalyonlardan oluşan, şematik bir çizim şeklinde yayımlanmıştır. Üç nefli büyük kilise, mimari özelliklerine göre M.S. 5. veya 6. yüzyılda inşa 
edilmiş olmalıdır.
 Şubat 2011 Yılında ziyaret ettiğimiz ASSOS/BATI KİLİSESİ'nden fotograflar:


Western Church: The Western Church is situated on the same terrace as the theater to the south. In the 1880s, this church was also excavated by Clarke and Bacon who introduced it with a brief published report containing a plan and drawings of the mosaics. The church was re-excavated in 1990. The church has a central nave with an apse at one end and one aisle on each side of the nave. A two-sectioned narthex must be added to the church’s ground plan drawn by Bacon. The narthex and the rooms at its front were divided by buttresses. Two of these pillars preserve the original covering of marble plaques in situ. The original threshold of the entrance to the central nave is also intact. The floor of the narthex was covered with square plaques and a parapet remaining from older periods. Lozenge-shaped spaces carved on this parapet were inlaid with various-colored marble pieces to obtain the appearance of an opus sectile-technique floor pavement.

The ground plan of the aisle to the north of the central nave is covered with stone plaques and the wall behind is divided by small arched niches. This unit might have been part of an existing Roman building. The floor of the northern aisle has a higher elevation than the central nave. The aisle on the south side of the central nave is narrower than the one on the north side and its floor level is lower than that of the central nave. This might have been dictated by the sloping topography of the area on which this church was built. There is no doubt that various-sized tone blocks observed in the walls of the church and the column capitals lying on the ground were taken from already existing Roman buildings. The columns lying on the floor of the aisles are of marble and andesite. One of these columns has a cross motif incised on it. Most of the cut-stones forming the arches were found within the building during excavations. One row of regular large stones can easily be noted within the wall of the semi-circular apse, though the interior of the apse was built of rubble.

The floors of the naos and bema are covered with mosaics and inscriptions. One of the mosaics is framed with a border containing ivy, floral and volute motifs. The central part of the mosaic is decorated with various-sized squares and lozenges, floral motifs,
and birds. According to the two lines of inscription on it, this mosaic was made by someone named Alypius. A motif formed
of medallions and lozenges joins the mosaics of the naos and bema together. According to the second inscription at the
west of naos, Satarnilus constructed this mosaic.

This large church also belongs to the 5th / 6th centuries AD on the basis of its architectural style.