Dikili,Bademli ve Çandarlı adaları, Antik Elaiussa/Arginussai

İlk dört fotoğraf, ARGİNUSSAİ ADASI; ACAN ADALARI, Garip ve kalem, Sonra ELAİUSSA Adası; Kız Kulesi Adası, Corci ve Mardalıç Adası da denir. Halk genellikle bu adayı CORCİ diye anar. Bir bölümü antik çağdaki ismi ELAİTİKOS Körfezi denen, ÇANDARLI Körfezine baktığı için, ve Çandarlı'dan sonra gelen Zeytindağ/Kazıkbağları'ndaki ELAİA Antik kentinin de adaşı sayılır. Üzerinde kalıntılar, temel izleri var.
Son üç fotoğraftaki adalar, ACAN Adalar olarak da geçen, Antikçağdaki ismiyle ARGİNUSSAİ Adaları, şimdi adları; KALEM ve GARİP. İlkçağlarda ARGİNUSSAİ Deniz Savaşıyla anılıyor, yakınında Killik Burnu'nda içinde bir zamanlar Roma Donanmasının da demir attığı; KANAİ antik kentinin etki alanında...Çandarlı'dan başlayarak Dikili'ye kadar bu çıkıntıyı ve sahili kuşatan dağ antikçağdaki ismi KANE olan KARADAĞ.
Corci/Kız Kulesi yani ELAİUSSA Adasıyla ilgili bölümü, 1990 yılına ait 8. ARAŞTIRMA SONUÇLARI TOPLANTISI Kitabında AYDA AREL'in Ege Bölgesi Ayanlık mimarisi 1989 dönemi yaz araştırmalarında ki makaleyi aşağıda okuyabilirsiniz.

Kuzey Ege kıyıları boyunca yaptığımız taramalar sırasında inceleme fırsatını bulduğumuz ilginç yapılardan biri, Çandarlı ile Midilli adası arasında kalan Corci adasındaki büyük kuledir.
Kenarları yaklaşık 15m uzunluğunda kare bir tabana oturan bu kulenin teras şeklinde olduğunu tahmin ettiğimiz üst katı yıkılmış olduğundan yüksekliği kesin olarak belirlenememiştir. Gene de 15 m.olarak kestirilebilmiştir. Kule adanın denize ve kıyılara egemen bir bakış sağlayan en yüksek noktasına kurulmuştur. Üç, üçbuçuk metre kalınlığındaki duvarları, aralarında devşirme malzeme de bulunan değişik irilikte yontulmuş taşlardan inşa edilen bu kulenin giriş kapısından başka açıklığı yoktur. Mazgalla parapetle çevrili teras şeklindeki çatı kısmının altındaki mekana açılan giriş kapısı zeminden 6,7 m. kadar yukarıda kalmaktadır. Çevresinde tuğladan bezeme izleri bulunan bu açıklıktan ortasından bulunan iri ve 4 köşe örme bir ayağa binen dört çapraz tonozun örttüğü bir mekana girilir. Tuğladan örülmüş olün bu tonozlar, ikisi serbest ikisi de yapının duvarları içinde yer alan yuvarlak kemerlere taşıtılmıştır. Kemer üzgenlerinin altında kalan bir yükseklikte duvar boyunca sıralanan kiriş delikleri bir asma katın varlığına işaret eder. Tonozları taşıyan kemerlerin bindiği orta ayağı definecilerin marifetiyle yıkılmış durumda bulduk. Kulenin üst kata çıkan merdivenleri duvarın içindeki bir geçite alınmıştır.
Kule girişinin ilerisinde çalılıklar arasında bulduğumuz Yunanca yazılmış bir kitaseden artakalan bir mermer blok kule ile ilgili olmalıdır. Bu bulgu kulenin Bizanslılar tarafından yapılmş olabileceğini düşündürüyorsa da, bu bölgenin Ortaçağda Ceneviz denetim alanında bulunması kesin bir yargıya gidilmesini önlüyor. Bilindiği gibi, Kuşadası'ndan Edremit, Midilli ve Enez'e kadar kuzey Ege bölgesini elinde tutan Cenevizliler buralarda birçok iskele kurmuşlar ve sıkı bir kontrol ağı kurarak üslenmişlerdir.
Bu durumda Corci adasındaki kulenin Cenevizliler zamanında yapılmış olduğunu düşünmek yanlış olmayabilir. Kaldı ki Paleologleqarın vasali durumundaki Gattilusio ailesi Yunan adları kullanır. Bunlar 1373 ?lerde Midilli adasında adanın güney kıyılarını ve Edremit'ten Çandarlı'ya kadar olan kıyı kesimini gözetim altında tutan bir kale inşa ettirmişlerdi. Corci adasındaki kule ise, Midilli ile Anadolu arasından geçen deniz trafiğinin kontrol edildiği bir istasyon olabilir. Adada ayrıca iskan izleri ve ufak Bizans şapellerine ait kalıntılar var.
Not: BÜRSCHNER STRABON'a atıfla adayı ELAİUSSİA ile bir tutar ve adayı AGHİOS GEORGHİOS takımadasında gösterir.