Khalkoprateia Kilisesi/Acemağa Mescidi-1

Alpay Pasinli Khalkoprateia ile ilgili şunları söylüyor."Hagia Sophia'nın batısında, Meryem adına İmparatoriçe Puekheria tarafından (450-457)yaptırılan KHALKOPRATEİA(CHALKOPRATEİA) BAZİLİKASI yer almaktaydı. Bu bazilika İstanbul'un erken hristiyanlık dönemine ait iki bazilikasından biridir. ( diğeri Hagia Studios Bazilikası)"
Kaynak:İstanbul Arkeoloji Müzesi- Dr.Alpay Pasinli-Akbank yay.
Khalkoprateia ile ilgili en önemli kayıtlar Bizans araştırmacısı, filolog ve gezgini 1490 doğumlu yazar, PETRUS GYLLİUS'un" İstanbul'un Tarihi Eserleri" isimli kitabında yeralıyor. Kitabın çevirisi;Marmara Prinkipo Adalarındaki incelemeleri ile tanıdığımız Bilim insanı, Bizans Arkeolojisi Uzmanı Değerli Erendiz ÖZBAYOĞLU'na ait.

Procopıus'un birinci kitabının analizi niteliğindeki bir çalışma olan, Fırat Düzgüner'e ait Arkeoloji ve Sanat yayınlarından çıkan Iustınıanus Döneminde İstanbul'da Yapılar adlı kitabında da şu bilgiler yer alıyor.
"6.19 numarayla kodlu Theotokos Khalkoprateia'nın (Acem Ağa Camii,)66 Numarayla kodlu Hagios Ioannes Kilisesi (Firuz Ağa Camii) adreslerinin, Basileios Stoa'ya göre, bugün dahi tamamen aynı plan içinde uyum sağlamaları."
KAYNAKLAR:
İstanbul'un Tarihi eserleri:Petrus Gyllıus-Çev.Erendiz ÖZBEYOĞLU- Eren yay.
Iustınıanus Dönemi'nde İstanbul'da Yapılar-Procopıus'un Birinci Kitabının Analizi-Fırat DÜZGÜNER-Arkeo.ve San yay.
Değerli Haldun Hürel'in de İstanbul'u geziyorum Gözlerim açık kitabında sayfa:19da ilginç, araştırmaya dayanan notları var...
Fatih döneminde arpa emini olan Lala Hayrettin tarafından 1485'te adı geçen Bizans kilisesinden bozularak yapılmış camii daha sonra acemiağalarından Ahmet Ağa tarafından onartılmış.

Yapı 18.yy sonlarında bir yangında ciddi darbe almış.

Aynı kitapta khalkoprateria'nın bakırcılar vakfına ait olduğu belirtilmekte

Erkmen Senan