İlk Çağdaki adı ARTANA/ARTANİ/ARTANE...
Diğer ismi KHELAİ...Sonraları HİLİ ve HİLE diye anılıyor. Türkçe söylenişi ŞİLE olmuş zamanla...
Asia Minor'un kuzeybatı ucunda, BİTHYNİA kenti.Boğaza 30km.
ARTANE/KHELAİ'deki eski bölge ve Mahalle isimleri:
1-Eksa Nisi: Dış ada
2-Mesa Nisi: İçada
3-Pera Plaka
4-Nisoplo
5-Kastro: Kale
6-Pera Ayenana: Ayenana
7-Plaka
8-Vurduna
9-Kokinopetres: Kızıl/Kırmızı Çakıllar
10-Ayenana
11-Tarsanas
12-Kazani
13-Tripiti
14-Truli
15-Kale
16-Smili
17-Megali Fusa: Büyük Fusa
18-Lefkeni
19- Fanari: Fener
20-Aya Katralikos
21-Skotinofusa: Karanlık Fusa
22-Aya Yani
2-Kardas
24- Hristos
25-Kardonia
26-Katapoda
27-Aya Pereskevi
28-Mesaria
29-Kuyi
30-Eklisia: Kilise
31- Camii
32-ÜÇ Çeşme
33-Sternoplo
34-Boyacının çeşmesi
35-Camii
36-Meniamin'in Değirmeni
Bilge Umar, oradaki derenin eski çağdaki isminin ARTANAS olduğunu söylüyor. (RAMSAY ATC, s: 489. Yine Umar'a göre ad, Luvi dilinde Akarsu ülkesi anlamına gelmekte. Şile'nin ortaçağdaki ismi KHELAİ/KHELE/HİLE/HİLİ (Anna Komnena)Bu ad Hellen dilinden ve "Mendirekler" veya "İskeleler" anlamında kullanılabileceği gibi, "Mendirek Halkı/İskeleler Halkı (nın yerleşimi) anlamını da belirtebilir.
Şile'nin tarihi İstanbul Patriği Niephoros'un İstoria Syntomos adlı yapıtında geçmekte..
Şile'nin tarihi İstanbul Patriği Niephoros'un İstoria Syntomos adlı yapıtında geçmekte..
Şile 1339'da Osmanlı İmparatorluğu egemenliğine geçiyor, sonra gene Rum'lara bırakılmış...Bu konuda ayrıntıları Hoca Saadettin'den (Parmaksızoğlu metni c1 s.226) öğreniyoruz.. O sırada Yıldırım Bayazıt, İstanbul'u 6 ay kadar süreyle kuşatmış ancak Macar Kralının saldırısı yüzünden kuşatmayı kaldırmak zorunda kalmış, kenti alamamış; ama kenti ele geçirmek için önlemler almaktaymış.. O arada Timurtaş Paşaoğlu Yahşi Bey'i , Boğazın geçit noktalarında yahut yakınlarında, hala Rumların elinde bulunan bazı yerleri ele geçirmekle görevlendirmişti; o da ilk ağızda ŞİYLİ (ŞİLE) hisarını alıvermiş.. Bu başarı Padişahı harekete geçirmiş ve Anadolu Hisarını yaptırmış...
Şile'de Cenevizlerden kalma olduğu tahmin edilen dikdörtgene yakın planlı Küçük Kale, Şile'nin çok yakınındaki adacıklardan en büyük olanın, OCAKLI Ada'nın üzerindedir ve içinde, güneybatı köşede, kareye yakın planlı bir burç bulunur.. Karada yerleşimin batı sınırında , Bizans çağından kalma bir sarnıcın varlığına kaynakçada gösterdiğimiz G. Bakalakis değiniyor..
ŞİLE ile ilgili Tarihsel Kaynaklar:
(G.Bakalakis,Untersuchung uber Chelae, The proceedings of the 10th International Congress of Classical Archaelogy, Türk Tarih Kurumu Yayını, c1 Ankara 1978)
Nezih Fıratlı, Üsküdar-Şile yolunda Ömerli Tümülüsleri (TAD VIII/2,1958 S.66)
Türkiye'deki Tarihsel Adlar: Bilge Umar, Khelai ve Artana maddesi - İnklap Yayınları. 1993
Mübadele Öncesinde Şile'de Yaşam: Natalia Admantidu, Yeorgios E. Papastratos Çeviri: Elisabevet Haritonidos - Kovi Kitap Yayınevi 2010
Anadolu'nun Tarihsel Coğrafyası: W. Ramsay Meb. yay.
