BURGAZADA'nın antik çağdaki isimleri ANTİGONE/PANORMOS/PYRGOS. Ama Pyrgos ismi çok eskilere dayanan Luvi kökenli bir isim olarak, tıpkı Perge, Pergamon, Bargylia, Bergaz, Pyrrha, Pura isimlerine çok benziyor, uç , hisar, burç anlamlarında. (Türkiye'deki Tarihsel Adlar: Prof. Dr. Bilge Umar) Burgazada'nın en tepesinde METAMORPHOSİS/HRİSTOS Manastırı,Kilisesi var. Sn.Prof.Dr.Erendiz ÖZBAYOĞLU gerek burada gerekse de HEYBELİ(Chalki),KINALI(Proti),TAVŞAN(Neandros),YASSI(Plati),SİVRİADA(Oxia)'da antikçağ araştırmaları yapmış ve resimlerini gördüğünüz manastır alanında da bir düzenleme,toparlama gerçekleştirmişti.Tepe gerçekten çok güzel,manzara harika ve gizemli.Bu manastırın Türkçe ismi de SURET DEĞİŞİMİ,Fransızca'sı ise Transfigürasyon.Fotoğraflarda Gördüğünüz manastırda geç Roma,Bizans döneminden kalma işlenmiş taşlar,arşitrav ve lento parçaları dediğimiz mimari antikçağ ögeleri bol miktarda..
Son zamanlarda bulunan bir belgeye göre bugünkü kalıntılar 1603 yılından kalan yapıya aittir. Bugüne ulaşmayan ilk yapı, Makedonyalı Vasil tarafından (865) yaptırılmıştır. 4. Murat zamanında burada ayin için yakılan ateşler, halk arasında yangın paniğine yol açtığından Sultan'ın emriyle yıktırılmıştır. Burgazadalı Yunan Hurmuzis devrin padişahlarından da yardım sağlayarak, burada eski kalıntılarla bir şapel* ve okul yapmıştır. Hurmuzis, Burgazadası ile ilgili önemli bir belge olan," I Nesos Antigoni" isimli bir de monografi yazmıştır. Geçen yy.da Bizans Kommenos sülalesine ait sikkeler bulunmuştur. Ülkemizde Erken Hırıstiyan Bizans tarihçisi çok bulunmadığından burası da yabancılar tarafından araştırılmaktadır.Christos (Hristos)* Metamorphosis Kilisesinde bu bölgede Selanik Aristo Üniversitesi bünyesinde kurulan Bizans Araştırmaları Enstitüsü önemli araştırmalar yapmaktadır. (Alıntı: Alev Başaran)
*Şapel: Küçük kilise.Genelde kolej, hastane, saray, gibi büyük yapı komplekslerine bağlı olarak yapılan küçük kutsal alanlardır.
*Christos (Hristos), Hz. İsa`nın Rumcadaki adıdır ve manastır ona adanmıştır.
9 Mayıs 2010 tarihinde Metamorphosis Manastırı ve Hristos Kilisesini Fotografcı arkadaşım Değerli Arman İspiroğlu, Sevgili Emel Akın ve çok güzel insanlardan oluşan Fotograf Düşü grubuyla beraber gezdik, bahçe nisbeten kontrol altında, patrikhane tarafından maaşları ödenen bir bekçi ailesi yaşıyor, size çok güzel gözleme, kahvaltı ve çay servisi var, ama bu alanın istiflenmiş mimari ögelerin bilimsel anlamda korunduğunu göstermiyor. Doğallık güzel, ancak daha bilimsel bir koruma da gerekiyor. Metamorphosis/Hristos Kilise ve manastır alanı; Bayrak tepesinin en üstünde tam arkeolojik bir doğa cenneti. Her taraf Devşirme Roma, Geç Roma, Erken ve Geç Bizans dönemi işlenmiş mimari ögeleriyle dolu, topraktan taşlarla birlikte tarih fışkırıyor. Kilisenin içindeki görüntüleri blogumuzda başka bir başlıkta yükleyeceğim.
Burgazada Metamorphosis Manastırı ve Kilisesi ile ilgili Kaynaklar:
18.Araştırma Sonuçları Toplantısı: 1.Cilt Sayfa 115 Burgazada incelemeleri Prof.Dr.Erendiz ÖZBAYOĞLU Kültür Bakanlığı Anıtlar ve Müzeler Genel Müd.Yay.22-26 Mayıs 2000
Antigoni'den Burgaz'a:Orhan TÜRKER,Sel yay.2007
Prens Adaları:Gustave SCHLUMBERGER Çev:Haluk ÇAĞLAYANER İletişim yay.1996
