LYDAİ:
Fethiye Körfezi'nin batısında, Kapıdağı yarımadası'nın güney ucuna yakın "kale" diye adlandırılan yerdeki ören yerine biraz sonra anlatacağımız Lissa/Lisse'den iki üç saat yürüyerek ulaşıldığı gibi , Tersane Adası/TELANDRİA veya Fethiye'den deniz yoluyla ulaşım da çok mümkün. İsmi yalnız Ptolemais'te geçen LYDAİ, belki Khydai, eğer ismi dolayısıyla karıştırılmıyorsa, Stadiasmus'da Klydai olarak bir kara kenti şeklinde karşımıza çıkmakta. Lydai'de bir tiyatro ve agoranın varlığı belirlenebilmekte. Lydai'ye bağlantı sağlayan antik yol da bugün kısmen görünmekte. Lykia , Karia sınır kenti olmasına karşın bariz bir Lykia kenti kimliği gösteren LYDAİ'de lahit ve mezar yapılarını yoğun olarak görebiliriz. KAYNAK: LYKİA-CEVDET BAYBURTLUOĞLU
George Bean'de Lykia kitabında LYDAİ'ye değiniyor. Sayfa 46. 48.
Yarımada'nın kuzey ucunda , şehir merkezinden ayrılan bir alanda, LYDAİ'nın bir halkı olan ARYMAXA/ARYMAKSA'ya ait olduğunu yazıtlardan öğrendiğimiz kalıntılara rastlanmakta. İsme buranın dışında rastlanmamaktadır. Bizans yapıları, mezar, lahit ve kaya mezarları var. Ana kara ile yarımadayı birleştiren kara bağlantısı yakınında küçük bir kale ve geç döneme ait bir duvar var.
LİSSA: Kapıdağı üzerinde ve bir iç göl kenarında bulunan LİSSA/LİSSE'ye Muğla-Fethiye karayolu üzerinde Ortaca ilçesi geçildikten 10km. sonra Zirai Kombinalar çiftliğinden güneye ayrılan yol izlendiğinde, Sarsala iskelesine kadar araçla gidilebilir. Buradan sonra Sarsala iskelesinden kıyıyı takip ederek güneye birkaç km. yürümek gerekmekte. Göçek veya Tersane adasından Hamam Yıkığı mevkii'ne ulaşmak daha kolay. Bir saate yakın yürümek gerek. LİSSA'nin İsmi yalnız Plinius'ta geçiyor. Cevdet Bayburtluoğlu LİSSA'nın DAİDALA/DAEDALA kentinin savunuculuğunu yapan bir korsan üssü olabileceğini söylemekte. Kulelerle çevrelenen sur duvarlarının sardığı akropolü de bu kanıyı destekliyor. Birkaç kaya mezarı ve lahit dışında başlıca sur kalıntıları var. George Bean Lykia kitabında da değinmiştir. 48. sayfa.
DAEDALA/DAİDALA:
Bir çam ormanının denize uzandığı bölgede, Fethiye'ye 29 km. uzaklıktaki İnlice köyü sınırları içindeki eskiçağ kenti. Antik çağdaki ismiyle GLAUCUS SİNUS/GLAUKOS SİNOS adıyla anılan Fethiye Körfezi'nin kuzeyinde kalır. DAİDALA/DAEDELE ismi, Luvi Pelasg kökenli. Bilge Umar'a göre, Da (burada çam?)-İDA (Orman, ağaç)-la ise Luvi dilindeki cık takısı. Daidala ismi Da ormancığını, Da ağaçcığını anlatmakta. Dolayısıyla taa Edremit Körfezi'nde yer alan antik İDA/KAZ DAĞI ile adaş sayılır DAİDALA. Yakın çevrede DAYDAY diye de anılmakta.
DAEDALA çevreye hakim bir tepede. Tipik, çok büyük olmamasına karşın geçmişte gösterişli bir Lykia kenti olduğu izlenimini hemen alıyoruz. İnlice Asarı adı verilen tepeye gidiş oldukça zor. Akropol tepesi üç yönden işlenmiş taşlardan oluşan duvarlarla çevrili.
Amaseia'lı Strabon Geographika'sında değiniyor DAEDALA'ya. Korsanlara yataklık eden DAEDALA oldukça sarp ve üç yanı surlarla çevrili bir kent.
Duvarsız olan yamaç kayalık duvarların işlevini görmekte.
Karaya yakın olan zirvede ufak bir kale var. Daedala çok büyük bir yerleşim yeri olmadığından, yerli kayadan oyulma merdivenli yollar, birkaç ev temeli ve zirvede olması nedeni ile, su sarnıçları başlıca kalıntıları oluşturmakta.
Akropolün özellikle batı eteğindeki güvercin yuvası tarzı kaya mezarları ile birkaç Lykia türü lahit, yukarıda değinilen kalıntılar dışındakileri sergilemekte.
Bu mezarlara ulaşmak çok zor. Kalenin hemen arkasında ise üç tane tipik Lykia kaya mezarı vardır. Bunlardan ayrı, Fethiye-Muğla karayolu kenarında küçük bir tepeye oyulmuş dorik bir mezar var.Üç basamakla çıkılmakta. George Bean Eskiçağda Lykia bölgesi adlı yapıtının 36 ve 37. sayfalarında DAİDALA kentine değiniyor. Bir yerinde diyor ki BEAN, " Strabon Daidala'dan Karia ile Lykia arasındaki sınırı belirleyen şehir olarak söz eder; ve hem Strabon, hem de Livius bu kentin Rodos Peraia'sına ait olduğunu söyler. Söz konusu bilgi, Fethiye Körfezi'ndeki Tersane Adası'nda ele geçen bir yazıtla doğrulanır, ancak bu yazıtın Daedala'daki bir mezardan geldiği de ifade edilir. "
Akropolden ve çevredeki dağlık bölgeden, İnlice Köyü sahili ve plajından Fethiye Körfezi manzarası muhteşem, cennet gibi bir yer. Geceleri konaklamak isteyenleri Cevdet Bayburtluoğlu Lykia isimli kitabında uyarıyor, sivrisineklere dikkat, arabada bile uyusanız, pencereleri sakın açmayın, veya arabanıza cibinlik yapın diyor. Şu resmi antik kent tabelalarını da hazırlayan yetkililerden de bir ricamız var, biraz dikkat, kentin tabelasında isim DEADALA yazıyor, yanlış, lütfen düzeltelim... DAİDALA/DAEDALA olacak doğrusu, bir harf değişikliğinden birşey olmaz demeyelim, çok şey olur, anlam kayar, tarih kayar, ciddiyet yok olur, DEADALA, DALA dersek DALGA geçmiş gibi oluruz işte olmaz.
KAYNAKLAR:
LYKİA: Cevdet Bayburtluoğlu-Suna- İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma enstitüsü yay. 2004
Eskiçağda Lykia Bölgesi: George Bean Çeviri:Hande Kökten Daidala maddesi: s. 36, 37 Arion yay. 1997
Türkiye'deki Tarihsel Adlar:Bilge Umar-İnkilap yay.
KRYA:
George Bean Lykia kitabında KRYA'ya değiniyor. (Bazı yayınlarda KYRA olrak da geçiyor)
" Daha ilginç olan ise, körfezin batı kıyısında ve Tersane Adası'nın (TELANDRİA) kuzeybatısında yer alan Taşyaka'dır. ( KHAROPİA) Sahile yakın, büyük oranda tahrip olmuş bir grup tapınak tipi mezar görülür. bunlardan birinde Karia dilinde bir yazıt yer almaktadır. Bu lisan henüz çözülmediği için, söz konusu yerde hangi Karia soylusunun gömülü olduğu da bilinmemektedir.
Yamaçta güvercin kayası biçimindeki mezarlardan da bulunmaktadır. Sahilden , kayaya oyulmuş basamaklarla zirvedeki küçük bir akropolise çıkılır. bu 36.5 m. uzunluğunda ve 18.2 m. genişliğindedir. Kesma taş ve poligonal örgü karışımı erken bir duvar çevirmektedir. İç kısmında, küçük bir kulenin temelleri ile bir büyük bir sarnıç yer almaktadır. Söz konusu dağınık kalıntılar KRYA şehrini temsil etmektedir. Yazıt ve sikke ile kanıtlanmakla birlikte, Stadiasmus'da belirtilen şehri , LYDAİ'nin 8 km. kuzeyinde konuşlandıran tanıma uymaktadır. Aslında antik yazarlardan KRYA hakkında çok az bilgi alınır. Pllinius bu kentten "KAÇAKLARIN KENTİ KRYA" olarak söz ederse de, bu garip nitelemenin nedeni nedeni bilinmemektedir. Körfezde bu kente ait adalar olduğundan bahsedilir., bunlardan ikisi KARYSİS ve ALİNA'dır. KRYA daima küçük bir şehir olmaktan ileri gidememiştir, ve yazıtlarda sakinlerinin isimlerine ender olarak rastlanır; bu nedenle, Taşyaka gibi küçük bir yerleşim tanımına mükemmel uymaktadır"
ARYMAXA, KALYNDA, OKTAPOLİS, TELENDROS:
Prof. Dr. VELİ SEVİN ise ANADOLU'NUN TARİHİ COĞRAFYASI-1 Adlı Türk Tarih Kurumu'nca yayınlanan 2003 Basımlı yapıtında bu kentlere değiniyor, Diyor ki;
"Aşağıda Lykia'nın sınırlarından söz edilirken de değinileceği üzere, Karia'nın doğu sınırı konusu zaman içinde değişikliğe uğramakla birlikte, GLAUKOS KOLPOS'un (FETHİYE KÖRFEZİ) doğu kıyısındaki TELMESSOS'un (FETHİYE) özel bir belirleyici nokta olduğu anlaşılmaktadır. Bu nedenle İNDOS (DALAMAN) Çayı arasındaki LYDAİ (KLYDAİ, KHYDAİ, KURDOĞLU BURNU), LİSSA (KIZILAĞAÇ), Attika Delos Birliği listelerinde KRYASSOS adıyla geçen KRYA (TAŞYAKA), denizden 60 stadia içerde konumlanmış KALYNDA (KOZPINAR) ve Rodos Pereia'sı başlangıcı olarak kabul edilen DAİDALA'nın (İNLİCE) Karia'nın güneydeki sınır kentleri olduğu söylenebilir. Aynı konum,en önemlisi HİPPOKOME adını taşıyan sekiz köy ve kasabanın birleşmesiyle oluşmuş OKTAPOLİS(KIZILKAYA) ile İÖ 4. yüzyılın ortalarında Attika Delos birliğine Lykia kentlerinden ayrı olarak vergi vergi ödeyen, GLAUKOS Çayı'nın doğu yakasındaki TELENDROS(NİF) için de geçerlidir. Gerçekten de DEİDALA, KRYA, OKTAPOLİS ve TELANDROS kimilerince Karia'ya, kimilerince de Lykia'ya sokulmaktadır ki, bu da onların zaman zaman el değiştiren sınır bölgesindeki konumlarını yansıtmaktadır."
ARYMAXA ile ilgili yukarıdaki bilgi notunu burada da yineliyelim.
Yarımada'nın kuzey ucunda , şehir merkezinden ayrılan bir alanda, LYDAİ'nın bir halkı olan ARYMAXA/ARYMAKSA'ya ait olduğunu yazıtlardan öğrendiğimiz kalıntılara rastlanmakta. İsme buranın dışında rastlanmamaktadır. Bizans yapıları, mezar, lahit ve kaya mezarları var. Ana kara ile yarımadayı birleştiren kara bağlantısı yakınında küçük bir kale ve geç döneme ait bir duvar var.
Alıntı: EskiçaĞDA lYKİA: GEORGE BEAN, Çeviri: HANDAN KÖKTEN- ARİON YAY.
ERKMEN SENAN
LYDAİ
DAEDALA/DAİDALA/İNLİCE
Yeni Fotograf ve yazılar yüklenecek.
