Prof. Dr. Erendiz ÖZBAYOĞLU; Kültür Bakanlığının 17. Araştırma Sonuçları Toplantısı 1. cilt sayfa 147. sayfada Kınalıada, Yassıada ve Sivriada yüzey araştırmalarında şu bilgileri veriyor. Bizans döneminde daha çok dinsel inziva ve sürgün yeri olan bu üç adadan sadece Kınalıada'da , doğuya bakan kıyıda küçük bir yerleşim yeri bulunmakta...
Petrus Gillius'un gözlemlerini de aktarmakta Özbayoğlu; İstanbul ve Kadıköy'den gelenlerin ilk gördüğü PROTA'dır. Ada genel olarak PROTİ ismiyle anılmakta.
Yunanlılar adayı günümüze kadar PROTE diye adlandırdılar. Adanın doğuya bakan kıyısında, limanı da olan küçük bir köy vardır. Köyün yukarısında iki yuvarlık sarnıç bulunur; bunlardan daha büyük olanı, bir Bizans hamamı kubbesi genişliğindedir.
Kınalıada'da varlığı bilinen iki manastırdan biri, yapıldığı dönemde adanın doğu kıyısında olan Panagia Kilisesi'dir. Bu tapınağın bahçesinin fotoğraflarını aşağıda görüyorsunuz. Bahçede yer alan, tapınağa ait sütun başlığı ve porfir yapı öğesi bulunmaktadır.
Adadaki ikinci manastır tepedeki Meteamorphosis (Suret Değişimi Manastırı) Kilisesi'dir. Metamorphosis Manastırı'nın girişinde yer alan Bizans sütun başlığının fotoğrafını da aşağıda izliyorsunuz.
Kaynaklar: 17. Araştırma Sonuçları Toplantısı Sayfa:147, Prof. Dr. Erendiz ÖZBAYOĞLU
Prens Adaları: Gustave Schlumberger, İletişim Yayınları
"Uyukluyor uzakta
Tek başına bir yalı,
Marmara'ya sıcakta
Postu sermiş Kınalı"
Kınalı topraklarında açan renk renk çiçekler gibidir Agop,
Sevgi,Onnik,Silva,Mihail,Hrant...
Aynı toprağa kök salmış,aynı yağmurda ıslanmış,başka başka renkler,kokular.Sarısı Ermeni,Mavisi Rum,Kırmızısı Türk,Moru Süryani...
Yokuşun başındaki kilisesine çıkamayıp aşağıdaki Rum kiliseside mum yakan Kirkor, Paskalya'da Mihail ile yumurta tokuşturan Şahika Hanım, Jarden'de top koşturan Majak ile Recai, Ramazan'da komşusu Sevgi'ye bir tabak sarma getiren Madam Eleni...
Proti " Bir Kınalıada Belgeseli"
