Smyrna, Pagos, Kadifekale

Yukarda SMYRNA İzlenimleri isimli 2004 yılında yaptığım bir resim.




İzmir Büyükşehir Belediyesi, MÖ 334 yılında Pagos Dağı'nda Makedonya Kralı Büyük İskender'in yaptırdığı Kadifekale'nin sur duvarlarının restorasyonu için geçen mart ayında başladığı çalışmalara devam ediyor. Sanat tarihi, mimari, malzeme, kimya ve restorasyon gibi birçok farklı alanda uzmanlaşmış kişilerden oluşan ekip, surları incelemeye aldı. Projenin tamamlanmasının ardından, gerekli onaylar alınarak yapım ihalesine çıkılacak. Kadifekale sur duvarlarının röleve, restitüsyon ve restorasyon projelerinin yaptırılması işi, yaklaşık bir yıl sürecek.
Proje için ölçümler yapan Dokuz Eylül Üniversitesi Arkeoloji Bölümü, bölgede kazı çalışmalarına başladı. Agora kazı başkanlığını da yürüten Doç. Dr. Akın Ersoy ve ekibi, Kadifekale'nin sırlarına doğru yeni bir yolculuğa çıkmış oldu. İç kalenin güney surları tarafından başlatılan kazıyla ilgili bilgi veren Doç. Dr. Ersoy, 'Agora'da üç yıldır devam eden çalışmalarda, kısmen de olsa nereden ne çıkacağına dair bir fikrimiz oluştu. Kadifekale ise bizim ve birçok insan için bilinmezliklerle dolu. Kazıların yeni ufuklar açacağına inanıyoruz.' dedi. Kazı çalışmalarının sur duvarları boyunca devam edeceğini belirten Ersoy, 'Uzun süredir Kadifekale'de kazı yapılmıyordu. Burası İzmir'in tarihi için çok önemli bir yer. Daha önceki çalışmalarla sarnıç ortaya çıkarılmış. Mescit-şapel diye adlandırılan sarnıcın kuzeydoğu tarafında, büyük ihtimalle Athena tapınağı olabilir. Surlar hem Roma hem de Osmanlı döneminde çeşitli müdahaleler görmüş.' şeklinde konuştu.



Kadifekale'nin tarihçesi

Denizden 186 metre yüksekliğindeki Pagos Dağı eteklerinde bir tepe üzerinde bulunan kale, MÖ 334 yılında Anadolu'yu Pers egemenliğinden kurtaran Makedonya Kralı Büyük İskender'in isteğiyle yapıldı. Roma döneminden sonra 1402'de, Timur orduları tarafından tahrip edildi. Bunu, İzmir'deki 1668 depreminin tahribatı takip etti. Günümüze ulaşabilen az sayıdaki kalıntı ise daha çok Ortaçağ'a ait. Ortaçağ kale duvarlarının altında yapılan araştırmalarda, Helenistik döneme (MÖ 330-MS 20) ait duvar kalıntılarıyla karşılaşıldı. Günümüze gelen kalıntılardan, kalenin moloz taş, kesme taş ve tuğladan yapıldığı anlaşılıyor.

Bugün yalnızca batıdaki beş kule ve güneydeki duvarlarından bir bölümü ayakta. Bunlara dayanılarak, kalenin uzunluğunun 6 kilometre ve sur duvarlarını destekleyen kulelerin 20-35 metre yüksekliğinde olduğu anlaşılıyor. Kalenin içinde ise bir dehliz ve su sarnıcı kalıntısı var. Kadifekale surlarının bir bölümünün, Çelebi Mehmet tarafından yıktırıldığı biliniyor. Yalnızca doğu surlarındaki rektangonal (çok iri taşlar) parçalardan bir iki adedi, Basmane Garı'ndan Tilkilik'e uzanan ve Altınpark'a giden yolun başında bulunuyor. (CİHAN)